آفات و بيماريهای برنج

مگس خزانه (Ephydra afghanica)

مگس خزانه (Ephydra afghanica) اين حشره در سال 1362 با جمعيت فوق العاده زياد در خزانه‌هاي برنج روستاي كعب جان اصفهان مشاهده گرديد. لاروهاي آفت از ريشه و برگهاي گياه تغذيه كرده و باعث سقوط نشاء برنج به سطح آب مي‌شوند. حشره كامل به طول 4 ميلي‌متر به رنگ سبز زيتوني يا سبز متمايل به قهوه‌ای می باشد و دارای پاهای زرد رنگ است. زمستان گذراني آن به صورت حشره كامل بوده و در اوايل بهار تخم‌ريزي آن درخزانه می کند. که این عمل را عمدتاً روي بذر های تازه جوانه زده،‌علف هاِی هرز شناور در سطح آب و نشاء هاي جوان برنج در داخل و اطراف خزانه انجام می دهد.

مبارزه

در ايران حدود سه گونه زنبور Urolepis sp پارازيت بر روي شفيره مگس خزانه برنج شناسايي گرديد. در حال حاضر با توجه به مبارزه بيولوژيك و شيميايي كه عليه ساقه خوار برنج صورت مي‌گيرد، انبوهي آن در حد پاييني مي‌باشد. چنانچه مبارزه شيميايي ضرورت پيدا كند از تري‌كلروفون (ديتپركس) 80% به ميزان 5/1 كيلوگرم در هكتار (50-40 گرم براي 250 متر مربع خزانه ) يا از كار باريل 85% به مقدار 3-2 كيلوگرم در هكتار (75-50 گرم براي 250 متر مربع خزانه ) مي‌توان استفاده نمود.

كرم ساقه خوار برنج

كرم ساقه خوار برنج با نام علمي suppressalis  Chilo در ايران براي اولين بار در سال 1351 از مزارع شمال كشور شناسايي و جمع‌آوري شد و در سال 1370 توسط پرور از مزارع منطقه چمگردان (توابع زرين‌شهر اصفهان)، جمع‌اوري و شناسايي شد.

کنترل علف های هرز

علف های هرز در مزرعه برای بدست آوردن مواد غذایی ، آب ، نور و … با گياه برنج رقابت می کنند. در نتيجه ، سبب کم شدن محصول می شوند . به علاوه ، برداشت را مشکل می کنند . همچنين وقتی بذر علف های هرز با شلتوک مخلوط شود ، کيفيت محصول پایين می آید. در ایران ، بيست و پنج گونه ار علف های هرز برنج شناسایی شده اند. بيشتر این علف های هرز از خانواده های غلات یا گرامينه و جگن یا پيرامه هستند. مهم ترین علف های هرز عبارتند از :

١- سوزوف، که به آن ورمز ، وازمل و ازمبيل ، زرا و گل دمه نيز می گویند.

٢- او یار سلام، که به آن  چور ، چکا ، سلام عليک ، جلی ، گالی و سوف هم می گویند.

٣- قاشق واش

٤- تيرکمان آبی

٥- بندواش

٦-پيرز

سوزوف ها بيشترین علف هرز در منطقه مازندران هستند . در گذشته برای کنترل و مبارزه با این علف های هرز از راه های زراعی و مکانيکی استفاده می کردند . یعنی پس از پر کردن آب خزانه و مزرعه ، زمين را چندین بار شخم می زدند . این کار برای به زیر خاک بردن علف های هرز انجام می شد . سرانجام نيز علف های هرز باقيمانده را با دست و پا وجين می کردند . این کار ، روزها و هفته ها طول می کشيد . زیرا در آن زمان سم علف کش وجود نداشت. اما از سال 1352 ، استفاده از علف کش ها رایج شد .

امروزه با استفاده از علف کش هایی مانند ماچی ، ساترن و رونستار ، کارها آسان تر شده است. از این علف کش ها به مقدار دو نيم تا سه ليتر در هکتار استفاده می شود. علف کش ها را می توان دو تا سه روز قبل از نشا یا چهار تا هفت روز پس از نشا استفاده کرد. این علف کش ها قبل از رویش و پس از رویش بذر ، اثر خوبی بر روی سوزوف ها دارند. هنگام مصرف ، مزرعه باید حدود سه تا پنج سانتی متر آب داشته باشد .همچنين به مدت چهار تا پنج روز باید از ورود و خروج آب جلوگيری کرد.